سینمای آمریکای لاتین طرفداران خاص خود را دارد و آثار ماندگاری را به سینمای جهان ارائه داده است. در این مقاله به معرفی 15 فیلم برتر سینمای آمریکای لاتین در قرن بیست و یکم می‌پردازیم. پس همراه این مطلب از نگاه اندیشه ملل باشید.
مقدمه
آمریکای لاتین در قرن بیستم با فیلم‌های کلاسیک حائز اهمیتی مانند فراموش‌شده‌ها (Los Olvidados، 1950)، خاطرات توسعه نیافتگی (Memorias del Subdesarrollo، 1968)، استراتژی حلزون (La estrategia del Caracol، 1985)، داستان رسمی (La Historia Oficial, 1985) و اوریانا (Oriana، 1985) به جهانیان معرفی شد.
تمامی این آثار به عنوان نقاط عطف متفاوتی برای موج نوی کارگردانان لاتین آینده، گرد هم آمده‌اند. در سال 1998 و در پایان قرن، درامی جذاب با عنوان ایستگاه مرکزی (Estación Central، 1998) نتیجه‌ای درخور از تمامی فعالیت‌های انجام شده در طی سالیان قبل بود. شخصیت پردازی غنی، زمینه‌های سیاسی پیچیده و مناظر شهری و طبیعی، در میانه سناریوهای تاثیرگذار و نابرابری اجتماعی، اجزای اصلی سینمای لاتین هستند.
از سال 2000، با موج جدیدی از کارگردانان رو به رو شده‌ایم. برخی از آن‌ها ماند گونسالس ایناریتو و کوارون در حال حاضر چهره‌های برجسته هالیوود به حساب می‌آیند. پس از 15 سال، نیاز به بازنگری در پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای آمریکای لاتین احساس شده است. این فهرست در راستای درک بهتر روند تکاملی فیلم‌ها بر اساس زمان برای شما ارائه شده است.
عشق سگی (Amores Perros)
الخاندرو گونسالس ایناریتو – 2000
عشق سگی اولین فیلم کارگردان نابغه و برنده جایزه (بردمن در سال 2014)، الخاندرو گونسالس ایناریتو است. این فیلم مبنایی بر سبک داستان گویی گونزالس ایناریتوست که در زمان اکران خود فیلمی پیشگام به حساب می‌آمد. فیلم حول محور روایات مختلف با شخصیت‌های مختلف می‌چرخد. در عشق سگی شاهد کنار هم قرار گرفتن داستان‌هایی در هم تنیده هستیم که با روابطی خطرناک به هرج و مرج می‌انجامند. چنین روندی در فیلم‌هایی همچون 21 گرم (2003) و بابل (2006) نیز استفاده شده است.
در این فیلم تصادف رانندگی نقطه تلاقی شخصیت‌های مختلفی در شهر مکزیک است. از ثروتمندترین تا فقیرترین، افراد در کنار هم قرار داده شده‌اند تا با تراژدی‌ها و موقعیت‌های بحرانی زندگی به مقابله بپردازند. فیلم به موضوعاتی می‌پردازد که در پایین‌ترین و پست‌ترین لایه‌های فرهنگ لاتین مشترک است؛ فقر، امور غیرقانونی و پنهان‌کاری، وجوه مشترک این حماسه درباره شوربختی انسان معاصر است.
ناین کویینز (Nueve Reinas)
فابیان بیلینسکی – 2000
دو سارق در جریان کلاهبرداری از یکدیگر به طور تصادفی با هم آشنا می‌شوند. از این زمان به بعد با به اشتراک گذاشتن رازها و نقاط اعتماد به نفس، رابطه‌ای مابین این دو نفر شروع به شکوفا شدن میکند. به مرور زمان فرصت برای اتفاقی بزرگ فراهم می‌شود.
روابط برقرار شده بین دو شخصیت که توسط ریکاردو دارین و گاستون پاولز بازی می‌شوند، عنصر اصلی فیلم است. مبارزه مداوم بر سر بهترین کلاهبردار شدن، ابزاری جذاب در فیلم است که مخاطب را با آمیزه‌ای از اکشن و کمدی درگیر میکند.
ناین کویینز همچنین به بررسی هویت واقعی و ارزش‌های پنهانی موجود در دو شخصیت می‌پردازد؛ نقش‌آفرینی مورد نیاز برای این شیوه از زندگی و کدهای اخلاقی با افزایش میزان خطرپذیری در زندگی قهرمانان فیلم همراه است.
و همچنین مادرت (Y tu mama también)
آلفونسو کوارون – 2001
این فیلم کلاسیک سینمای آمریکای لاتین اثری موفق از زوج هنری مکزیک، دیگو لونا و گائل گارسیا برنال، به حساب می‌آید. و همچنین مادرت یک کمدی زیبا درباره خولیو و تنوچ است؛ دو پسربچه که به نحوی دوستانه برای جلب کردن توجه لویزا با هم به رقابت می‌پردازند. لویزا زنی پرشور و بالغ در فیلمی درباره بلوغ است.
این کمدی که به عنوان یک فیلم جاده‌ای شخصیت محور در برخی از زیباترین و متروک‌ترین مناظر مکزیک فیلمبرداری شده است، در ادامه به یک درام تبدیل می‌شود. فیلم در نهایت به صورت درام خاتمه می‌یابد. شادی بی حد و حصر در جوانی که روندی بی پایان به نظر می‌رسد، به شکست ختم می‌شود. رابطه برادری در ازای عشق و توجه با جاه طلبی شخصی کنار گذاشته می‌شود. این روند ماهیت و نیت واقعی قهرمانان داستان را آشکار میکند. بزرگ‌ترین دستاورد فیلم به تصویر کشیدن پیچیدگی روابط دوستانه به عنوان موضوعی جهان شمول است.
شهر خدا (Cidade de Deus)
فرناندو میرلس – 2002
این فیلم متعالی و نامزد اسکار، تصویری خشن از تکامل یک فاولا (زاغه‌های برزیل) و ساکنان آن از تولد در دهه 1960 تا ادغام در اواخر دهه 1980 را در پیش چشم مخاطبان قرار می‌دهد.
دو شخصیت متضاد، روایت اکشن فیلم مبنی بر مبارزه بین انجام امور با روش درست و در پیش گرفتن مسیری جنایی را هدایت می‌کنند. بوسکاپه (راکت) جوانی ساده لوح و هراسان است که سعی دارد برای خود زندگی خوب و صادقانه‌ای در پیش بگیرد. او همواره به طور تصادفی با آشنای قدیمی خود یعنی دادینیو برخورد میکند. دادینیو به یکی از خطرناک‌ترین گانگسترهای مواد مخدر در ریودوژانیرو تبدیل شده است.
این شاهکار سینمایی به چگونگی شکل گرفتن سرنوشت روزمره شهرنشینان بر اساس شرایط اجتماعی می‌پردازد.
ویسکی (Whiskey)
خوان پابلو ربیا و پابلو استول – 2004
یک دعوای قدیمی خانوادگی بین برادرانی که درباره دستاوردهای خود در زندگی بحث می‌کنند، رخ می‌دهد. جاکوبو (یکی از برادران) بر آن می‌شود تا تا تصویر ساختگی زندگی‌اش را به خواهران و برادرانش به اثبات برساند. آمریکایی‌ها در حین گرفتن عکس‌های خانوادگی عبارت “چیز” به معنای پنیر را بر زبان می‌آورند. در آمریکای لاتین واژه مختص به این وضعیت “ویسکی” است. این واژه، بیانگر کدهای روایتی، کمدی و درام پنهان موجود در پشت ظاهرسازی دروغین شخصیت‌های ثابت شده در حین عکس‌برداری است.
تنهایی و انتظارات مبهم از زندگی مضامینی رایج در فیلم هستند. تاکید بر روی سردی و انعطاف ناپذیری شخصیت‌ها با فیلمنامه و فیلمبرداری دوچندان شده است. شرم، خجالت و خواری، پیامدهایی برای قهرمانانیست که بدگمانیشان با افزایش سن تحت الشعاع قرار گرفته است.
ماچوکا (Machuca)
آندرس وود – 2004
روایت پنهانی از آغاز دوستی بین دو کودک از طبقات اجتماعی بسیار متضاد، گونزالو و پدرو، طرح اصلی این فیلم است. ماچوکا مبتنی بر رخدادهای واقعی در حین آزمایش اجتماعی-آموزشی دوره ریاست جمهوری سالوادور آلنده در دولت شیلی در دهه 1970 است. کشیش مک انرو، مدیر مدرسه خصوصی، در نقش شخصیت والد است. وی به عنوان راهنما در آزمایشی غیرعادی و بحث برانگیز ایفای نقش میکند؛ آزمایشی که دانش‌آموزان طبقات اقتصادی پایین را با دانش‌آموزان برآمده از خانواده‌های ثروتمند ادغام میکند.
فیلم تضادی پارادایمیک بین دوستی طبیعی حاصل از برخورد عادی کودکانی با خصوصیات مشترک و درگیری‌های برآمده از زمینه‌های سیاسی بحرانی و ناپایدار را ارائه می‌دهد. زمینه‌هایی که منجر به درگیری‌های اجتماعی بزرگ و تقابل بین شهروندان عادی می‌شوند. این آزمایش با موضع انتقادی خود نمایانگر نقش مواضع سیاسی و چگونگی تقسیم جوامع توسط آن‌هاست؛ این در حالیست که شرایط انسانی در آغاز روابط دوستانه نشان دهنده ماهیت واقعی افراد است.
خانه شنی (Casa de areia)
آندروچا ودینگتون – 2005
خانه شنی روایتی استعاری و گرانبهاست که کارگردان از آن برای توضیح گذر زمان استفاده کرده است. سه نسل از زنان (مادر، دختر و خواهرزاده) در منطقه‌ای دورافتاده در شمال برزیل روزگار می‌گذرانند. این سه نفر با دشواری سرنوشت دیوانه‌وار خود دست و پنجه نرم می‌کنند. علی رغم ناامیدی این افراد، زندگی ادامه دارد. رشد اعضای خانواده منجر به ترک مکان در راستای داشتن زندگی بهتر می‌شود. فیلم به طور نمادین، قیاسیست مابین قدرت زمان در برابر ناتوانی ایمان انسان.
یکی از دستاوردهای فیلم، به تصویر کشیدن مناظر همراه با سکوت و آرامش در کنار ویرانی و بی‌رحمی مردم ساکن در این مناطق است. فیلم به مانند شعری که به تصویر درآمده باشد از شن و آب به عنوان عناصر اصلی خود استفاده میکند. این عناصر به عنوان پس زمینه‌ای برای بازتاب رویکرد شخصیت‌ها نسبت به زندگی عمل می‌کنند.
سفرهای باد (Los viajes Del viento)
سیرو گرا – 2009
تامل و نگرش نوآورانه نسبت به مناظر و پیشرفت رو به رشد ماهیت واقعی شخصیت‌ها، پایه و اساس این داستان جذاب هستند.
ایگناسیو از مرگ غم انگیز همسرش رنج می‌برد. وی یک خواننده و نوازنده قدیمی والناتو (موسیقی سنتی کلمبیایی) و صاحب آکاردئون شیطان است. ایگناسیو سفری به مکان تولیدکننده ساز خود را آغاز میکند. شاگرد جوانی در این مسیر او را همراهی میکند؛ فردی که در طول سفر از میان چمن‌زارهای کلمبیا تا شمالی‌ترین سواحل این کشور، به او خدمت میکند.
در طی کیلومترها مسیر سخت و دشوار، جستجوی فردی برای کشف معنای زندگی، ارتقا اقدامات انجام شده در طول حیات و خویشتن نگری نوازندگان آغاز می‌شود.سفرهای باد فیلمی در مورد اهمیت سنت‌های نهادینه شده باستانیست. سنت‌هایی که در دورافتاده‌ترین شهرها و سکونتگاه‌های سراسر قاره آمریکای لاتین مشترک هستند.
راز در چشمانشان (El secreto de sus ojos)
خوان خوزه کامپانلا – 2009
این تریلر معمایی الهام گرفته از هیچکاک، به دلیل فیلمنامه بدیع و طرح هیجان انگیزش مورد ستایش جهانی قرار گرفته است؛ روندی که منجر به کسب اسکار بهترین فیلم خارجی با وجود گزینه‌های درخشان دیگر شده است.
داستان فیلم درباره یک کارآگاه بازنشسته به نام بنجامین اسپوسیتو (ریکاردو دارین) است. وی یک پرونده فراموش شده را برای رمانی که قصد نوشتنش را دارد بازبینی میکند. اسپوسیتو به طور تصادفی به شواهد و اطلاعات جدیدی در مورد پرونده دست می‌یابد. این وضعیت ماهیت کارآگاهی و برخی از کارهای ناتمام شخصی و عاشقانه وی را برای بار دیگر رو میکند.
پلان‌های دنباله‌دار و رسوا کننده، تماشاگر را تا پایان فیلم در یک معمای میخکوب کننده غرق می‌کنند. این فیلم نمونه‌ای از غنا و تکامل در منابع سینمایی است که در قرن اخیر توسط سینمای لاتین به دوستداران سینما عرضه شده است.
نه (No)
پابلو لارائین – 2012
نه، یک فیلم سیاسی بلندپروازانه درباره قدرت ایده‌ها و نقش افراد با استعداد در تغییر تاریخ برای میلیون‌ها نفر است. این فیلم اقتباسی از نمایشنامه تئاتر آنتونیو اسکارمتا به نام همه‌پرسی است. این نمایشنامه داستان مبارزاتی سیاسی را روایت میکند که به نحوی پیروزمندانه جبهه‌ای مخالف با دیکتاتور شیلی، آگوستو پینوشه را ایجاد کرده‌اند؛ روندی که در نهایت یک سال بعد به انتخابات دموکراتیک منتهی شد.
تمرکز فیلم بر روی رنه ساودرا (گائل گارسیا برنال)، خبرنگاریست که توسط اپوزیسیون برای ایجاد کمپین استخدام شده است. هدف این کمپین ایجاد تغییرات اساسی در آرای پیش بینی شده توسط مردم بدون توجه به محدودیت‌های تعیین شده توسط دولت است. رویکرد مبتکرانه و عجیب کمپین موضوع جذاب فیلم است؛ رویکردی که به انگیزه‌ای شخصی در راستای نمایش دوگانگی بین ترس و اراده برای تغییر، تبدیل می‌شود.
موی بد (Pelo Malo)
ماریانا روندون – 2013
جونیور، یک کودک 9 ساله اهل کاراکاس است که نسبت به موهای خود وسواس دارد. مدل موی آفرو وی را بی قرار کرده و وادارش میکند تا تمام تلاشش برای صاف کردن آن را انجام دهد. جونیو قصد دارد تا در عکس‌های سالانه مدرسه شبیه به یک ستاره پاپ به نظر برسد. مناطق شهری el 23 de Enero، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های مسکن‌سازی در جهان است که فیلمبرداری در آن انجام شده است. این منطقه به یک زمین بازی هزارتو برای ماجراجویی کودک ستاره فیلم تبدیل می‌شود.
مادر جونیور علی رغم رویارویی با این مساله، در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات روزمره‌ای است که بسیاری از مادران مجرد پایتخت ونزوئلا با آن روبرو هستند. دستمزدهای پایین، تبعیض جنسیتی و کیفیت پایین زندگی موانعی در برابر این فرد برای بازی در نقش یک مادر حامی هستند.
مساله ظاهرا ساده و بی اهمیت درباره موهای جونیور به تشبیهی درباره آزادی بیان و عقیده در جامعه سنتی ونزوئلا تبدیل می‌شود. این فیلم با این نگرش به موضوعات بحث برانگیزی مانند نقش خانواده در جهت گیری جنسی کودکان می‌پردازد.
رویای طلایی (La jaula de oro)
دیه‌گو کمدا دیز – 2013
این فیلم که احتمالاً برترین فیلم جاده‌ای آمریکای لاتین است، یک درام حماسی در مورد مهاجرت کودکان از آمریکای مرکزی به ایالات متحده است. فیلم یکی از مسائل اساسی جامعه لاتین را به تصویر می‌کشد. گروهی از جوانان کم سن و سال از روستایی در گواتمالا سفر خود را برای داشتن آینده‌ای بهتر آغاز می‌کنند. این افراد مسیر ریلی قطار سرتاسری مکزیک به سمت شمال و مرز ایالات متحده را در پیش می‌گیرند.
در طول فیلم، خوان، رهبر گروه، با شخصیت و باورهای خود رو به رو می‌شود. نیاز به گرفتن تصمیمات دشوار و پیچیده برای خود و دوستانی که زیر بال و پرش قرار گرفته‌اند، منجر به بلوغ زودرس و تظاهر به بزرگسالی در وی می‌شود.
علیرغم برخورد مستقیم با استثمار جنسی، نژادپرستی، کودک آزاری و خشونت شهری، این گروه قصد ادامه سفر خطرناک خود به هر قیمتی که شده را دارند. اگرچه فیلم نمایشی خشن از شرایط اجتماعی و اقتصادی‌ای است که منجر به گرفتن تصمیماتی غم انگیز و مخاطره آمیز در راستای تغییر زندگی می‌شود، اما در عین حال نمایشی درباره اهمیت دوستی، شجاعت و ارزش‌های لازم برای غلبه بر موانع بزرگ زندگی نیز به حساب می‌آید.
طولانی‌ترین مسافت (La distancia más larga)
کلودیا پینتو امپرادور – 2014
این فیلم درباره برخورد تقریباً تصادفی دو عضو گریزان از یک خانواده در یکی از تکان دهنده‌ترین مناطق جهان به نام لاگرن سابانا (La Gran Sabana) است. این طبیعت شگفت انگیر، که به خودی خود شخصیتی در فیلم محسوب می‌شود، پس زمینه روایت مارتینا است. وی که دچار یک بیمار لاعلاج است, سفری طولانی را برای برقراری پیوندی دوباره با گذشته و احساساتش ترتیب داده است. با این حال، رو به رو شدن غیرمنتظره با برادرزاده‌اش لوکاس که اخیراً مادرش را در یک جنایت خشونت‌آمیز از دست داده است، علیرغم سرسختی و نقشه‌های اولیه‌اش، همه چیز را برای او تغییر می‌دهد.
کارمه الیاس (مارتینا)، هنرپیشه اسپانیایی، یکی از نقاط برجسته فیلم است. این بازیگر احساسات انسانی را در محدوده‌ای از عدم قطعیت مرگ تا لذت کامل از زندگی به تصویر می‌کشد. طولانی‌ترین مسافت که یک فیلم جاده‌ایست، تشبیهی از زندگی به معنای سفر از نقطه‌ای به نقطه دیگر است.
رفتار (Conducta)
ارنستو داراناس – 2014
بار دیگر سینمای لاتین از دیدگاه یک شخصیت کودک، داستانی عمیق درباره ارزش‌های خانوادگی و پیچیدگی‌های سیاسی-اجتماعی آمریکای لاتین را روایت میکند. فیلم حول محور چالا، پسر 11 ساله مشکل‌سازیست که با مادر معتاد خود به تنهایی زندگی میکند. او به ترتیب دادن مبارزه سگ‌ها مشغول است. کارملا، معلم کلاس ششم وی که به زودی از سیستم مدارس دولتی کوبا بازنشسته خواهد شد تنها کسیست که به نظر می‌رسد به پسرک اهمیت می‌دهد.
موقعیت‌های مختلف ناشی از رفتار کاریزماتیک و عجیب چالا در مدرسه به طور روزمره، نمایشگر واقعیت کوبای امروزی است. تفکیک اجتماعی، تبعیض سیاسی و سوء استفاده از قدرت توسط کارمندان دولت (یکی از مهم‌ترین موضوعات امروزی در این قاره) با دقت و از منظر انتقادی به تصویر کشیده شده است. با این وجود، روایت فیلم مملو از عناصر گرمابخش دریای کارائیب نیز هست. خصیصه‌های اجتماعی آن، پیامی خوش بینانه را نسبت به آینده به مخاطبان عرضه میکند.
قصه‌های وحشی (Realatos Salvajes)
دامیان زیفرون – 2014
فیلم یک کمدی سیاه درباره پوچی جامعه مدرن است؛ پوچی‌ای که روایات داستانی فیلم را به افراط می‌کشاند. قصه‌های وحشی یکی از مبتکرانه‌ترین فیلم‌های سال‌های اخیر در در بخش فیلمنامه و فیلمبرداری به حساب می‌آید. این فیلم به قسمت‌های کوتاه مختلف و مستقل از یکدیگر تقسیم شده است. تمامی شخصیت‌ها در قصه‌های وحشی زیر سایه برخی از بدترین مضامین جهانی با یکدیگر متحد هستند؛ انتقام، خشم، ناتوانی، اندوه و خیانت، قهرمانان واقعی فیلم هستند.
یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای فیلم رویکرد اغراق‌آمیز داستان در راستای تأکید بر غریزه حیوانی انسان‌هاست. فیلم نمایشگری جذاب برای رفتار انسان در موقعیت‌های شدید و پیچیده است.
بازیگران فیلم و شخصیت پردازی جامع، تجربه‌ای اعتیادآور را برای بیننده رقم می‌زنند؛ به نحوی که مایل به پایان یافتن فیلم نبوده و انتظار دیدن قصه‌های وحشیانه بیشتری را داشته باشد. هیچ دنباله‌ای برای فیلم پیش بینی نمی‌شود. قصه‌های وحشی به طور قطع نقطه عطفی در دستاوردهای سینمایی و رویکرد پیشگامانه در سینمای آمریکای لاتین محسوب می‌شود که توسط نویسنده و کارگردان، دامیان شیفرون، ساخته و پرداخته شده است.
پیشنهاد پایانی
اگر قصد بررسی بیشتر سینمای آمریکای لاتین را دارید، فیلم‌های زیر را نیز در تکمیل فهرست بالا در نظر بگیرید.
- ماریا سرشار از برکت (María llena eres de gracia)
- پسر عروس (El Hijo de la Novia)
- آدم‌ربایی سریع السیر (Secuestro Express)
- قیچی روزاریو (Rosario Tijeras)
- کارت پستال از لنینگراد (Postales de Leningrado)
- خاطرات موتورسیکلت (Los Diarios de Motocicleta)
- شیر اندوه (La Teta Asustada)
- برادر (Hermano)
ثبت ديدگاه